Белорусские народные игры. Две белорусские народные сказки на белорусском и русском языках

Белорусские народные игры

Елена Варданян
Белорусские народные игры

Цель: развитие интереса детей к культуре Белоруссии, знакомство с народными играми белорусского народа.

Вводная беседа с детьми.

Воспитатель обращается к детям с вопросом:

Вы любите играть в подвижные игры?

А какие игры вы знаете?

А, вы знаете, что у каждого народа свои народные игры?

Мы с вами хорошо знаем русские народные игры, а сегодня я хочу вас познакомить с белорусскими играми. У белоруссов есть свои народные игры, без которых не проходит ни один праздник. В играх обыгрываются особенности культуры и быта.

Как вы думаете, ребята, какой овощ больше всего любят белоруссы? Я вам подскажу загадкой:

И зелен, и густ на грядке вырос куст.

Покопай немножко: под кустом …

Молодцы! Правильно! Мы сейчас поиграем в белорусскую народную игру «Посади картошку».

Далее воспитатель объясняет правила игры.

«Посади картошку»

Цель игры: развитие быстроты, силовой выносливости.

Правила игры: Создаются две команды с одинаковым числом игроков, выбирают капитана команды. У каждого капитана в руках мешок с картофелем (можно камушки). Картофеля должно быть по количеству игроков в команде. На расстоянии двадцати шагов от каждой колонны начерчены круги (по количеству игроков). По сигналу капитаны бегут к кружочкам и сажают картошку по одной в каждый круг. Затем они возвращаются и передают мешок следующему игроку, который, взяв мешок, бежит собирать картошку и т. д. Побеждает команда, первая справившаяся с заданием.

Воспитатель:

Ребята, вам понравилась игра?

А сейчас мы познакомимся с игрой, в которую белорусские дети играют дома.

«Михасик»

Цель игры: развитие ловкости, внимания.

Для проведения игры по кругу ставятся шесть пар «лаптей» (мы сделали тапочки из цветного картона). Семь участников игры располагаются вокруг «лаптей», водят хоровод, а ведущий в это время произносит слова: «Ты, Михасик, не зевай, не зевай -лапоточки обувай, обувай!» После этих слов участники игры останавливаются и каждый старается быстрей обуть «лапти». Ребенок, оставшийся без «лаптей», выбывает из игры. Убирается одна пара «лаптей», и игра продолжается до тех пор, пока останется один ребенок. Он и Считается победителем.

Предлагаю вам научить своих родителей и друзей во дворе играть в белорусские игры.

Дидактическая игра «Сделай сам!» Дидактическая игра «Сделай сам!» Цели игры: Развитие ориентировки в пространстве и пространственных представлений.

Конспект занятия в старшей группе детского сада «Мое имя» По – разному зовутся дети. Моё имя Цель: дать детям представление о важности права на имя, довести до сознания детей идею значимости, неповторимости,.

Государственное учреждение образования “Ясли-сад №1 г. Березовка”

Добро пожаловать!

Белорусские народные подвижные игры

4. «У МЯДЗВЕДЗЯ НА БАРУ»

7. «У КАТА I МЫШКУ»

10. «У ПЯЦЬ ДЗЕВАК»

15. «ПАЛАЧКА – БАРОВАЧКА»

26. «ПРЭЛА – ГАРЭЛА»

27. «ЗАЙКА – МАЛАДЗIК»

32. «ПАЛЯУНIЧЫ I КАЧКI»

37. «ЛЯСЬ, ЛЯСЬ, УЦЯКАЙ !»

39. «ПАСАДКА БУЛЬБЫ»

Дзецi бяруцца за руки, утвараючы круг, усярэдзiне якога становiцца хлопчык або дзяучынка. Гэта i будзе грушка. Дзецi ходзяць у карагодзе вакол грушкi, спяваюць песню, называючы iмя таго, хто стаiць усярэдзiне круга :

— Мы пасадзiм грушку

Няхай наша грушка

Вырасцi ты, грушка,

Вось такой вышынi.

Вось такой шырынi!

Расцi, расцi, грушка,

Паскачы для нас.

А ужо нашa грушка

А наша Марылька

А мы тую грушку

Усе шчыпаць будзем.

Ад нашай Марылькi

Грушка усярэдзiне круга павiнна рабiць усе, аб чым спяваецца у песнi, — танцаваць, кружыцца. Пры словах песнi «вось такой вышынi», «вось такой шырынi» дзецi поднiмаюць рукi угору, разводзяць iх у бакi. Калi спяваюць « а мы тую грушку шчыпаць будзем», усе наблiжаюцца да грушкi, каб ушчыпнуць, i хуценька уцякаць, а грушка ловiць каго – небудзь з дзяцей, ставiць яго на свае месца усярэдзiне круга, i гульня паутараецца.

Дзецi выбiраюць са свайго асяроддзя матку i шуляка – звычайна найбольш спрытных з дзяцей. Матка становiцца спераду, а за ею у рад дзецi i моцна трымаюцца за пояс адзин у аднаго. Такiм чынам стаяць да пачатку гульнi. Тады шуляк садзiцца на кукiшки перад маткаю, капае ямку i гаворыць:

— Капаю, капаю ямачку!

— Нашто табе ямачка?

— Нашто табе агонь?

— Нашто табе мяса?

— А дзе ж ты мяса возьмеш?

I з крыкам : «А я вазьму!» – шуляк кiдаецца лавiць апошняга хлопчыка.

Матка ж iмкнецца не дапусцiць гэтага. Злоуленны хлопчык адыходзiць убок i ужо не удзельнiчае да канца гульнi, а шуляк такiм жа чынам стараецца пералавiць усiх.

Усе гусi. Выбiраюць ваука i матку. Гусi стаяць насупраць маткi, а воук памiж iмi.

Памiж маткай i гусямi дыялог :

— За гарою шеры воук, не пускае нас дамоу.

— Ну, ляцiце, як хацiце, а к вауку не падхадзiце.

Гусi бягуць да маткi. Воук ловiць. Калi зловiць каго, той пераходзiць да ваука i разам з iм ловiць гусей пасля чарговага дыялога. Так працягваецца, пакуль не будуць злоулены усе гусi.

Аднаго з удзельнiкау гульнi выбiраюць або прызначаюць мядзведзем. Мядзведзь ходзiць па сваiм лесе, шукае, хто яму робiць шкоду. Дзецi прыходзяць у лес па ягады, па грыбы. Яны ходзяць i разам спяваюць песню :

— У мядзведя на бару

Грыбы, ягады бяру.

На нас глядзiць.

Дзецi могут некалькi разоу праспяваць сваю песню. Мядзведзь выбiрае зручны момант, каб кiнуцца на iх. Ен бяжыць за дзецьмi, стараецца каго – небудзь злавiць. Хто будзе злоулены першым, той становiцца мядзведзем. Гульня працягваецца да таго часу, пакуль дзецям не надакучыць.

Удзельнiчае у гульнi неабмежаваная колькасць дзяцей. Выбiраюць бабу Ешку. У яе два сабакi – Байкал i Мухтар. На зямлi адводзяць круг. Гэта сад. Баба Ешка i сабакi у крузе. Усе удзельнiкi гульнi бегаюць па-за кругам i крычаць

— Баба Ешка, касцяная ножка!

Баба пасылае сабак лавiць дзяцей. Усе уцякаюць. Каго сабакi зловяць, той становiца на месца бабiнага сабакi.

У гульнi можа прымаць удзел вялiкая колькасць дзяцей. Адзiн з удзельнiкау – певень, астатнiя – куры. Пеуню завязваюць вочы хустачкай. Ен расстауляе рукi i гонiць курэй пад печ :

— Кыш пад печ, кыш пад печ…

Потым певень пытае :

— А колькi вас есць?

— Колькi у лесе дроу!

Куры разбягаюцца, а певень ловiць iх з завязаннымi вачыма.

Кожную курыцу мусiць злавiць тры разы. Пасля усе садзяцца на лаву, певень скручвае пытку з хусткi або ручнiка. З кожнай курыцай адбываецца размова:

— За што трымаешся?

— А што гэта збоку?

— Пану i мне, а пеуню нос у смале.

Тады певень б*е пыткай курыцу, тая уцякае i хаваецца. Калi ж курыца на пытанне «Каму есцi?» адказвае : «Пеунiк, певунок, для цябе мядок», — певень яе не чапае, а пераходзiць да наступнай.

Дзецi выбiраюць ката i мышку, бяруцца за руки i становяцца у круг. мышку пускаюць у круг, кот застаецца па-за кругам. Калi ж кот уварвецца у круг, дзецi выпускаюць мышку з круга, а ката стараюцца затрымаць у крузе. Калi ж кот зноу вырвецца з круга, туды пускаюць мышку. Гуляюць да таго часу, пакуль кот зловiць мышку.

Для гэтай гульнi выбiраюць роунае месца i робяць у зямлi столькi ямак, колькi дзяцей гуляе. Ямкi капаюць у рад : кожны выбiрае сабе ямку i становiца каля яе. З канцоу рада становяцца дзве матки, якiя качаюць кулю ( мяч), мяркуючы так, каб куля трапiла у чыю – небудзь ямку. Калi яна трапiць у ямку, то пакуль той, чыя ямка, нагнецца падняць кулю, усе хутка разбягаюцца, бо, як ен падниме кулю, усе павiнны спынiцца на месцы. Той, хто трымае кулю, кiдае яе у блiжайшага, а калi не пападзе, то кладзе у сваю ямку грэх – маленькi каменчык, а калi удасца папасцi куляй, то грэх кладзе той, у каго папала куля. Калi у аднаго з удзелнiкау гульнi набярэцца тры грахи, яго прыгаворваюць да расстрэлу i ставiць да сцяны. Кожны з iгракоу можа ударыць яго кулю тры разы, кали у iх ямцы няма ниводнага граху. Тыя ж, у чыей ямцы есць грахi, б*юць прайграушага столько разоу, колькi у iх не хапае грахоу да трох. Прайграушы не можа сыходзиць са свайго месца, а можа толькi адхiнацца убок.

Пасля гульню пачынаюць iзноу, як i раней.

Хлопчыкi становяцца у круг i гуляюць у мячык. У каго мячык упадзе, той працягвае рабiць тыя рухi, якiя пачау, i так да таго часу, пакуль нехта засмяецца. Таму, хто засмяяуся, запiсваюць лiтару «к». так гуляюць, пакуль хто-небудзь з удзельнiкау не атрымае усе лiтары слова «казел» i кропку. Тады «казел» становiцца нагнуушыся сярод поля, а праз яго усе скачуць.

У гульнi могуць прымаць удзел усе, хто пажадае. Адзiн з удзельнiкау бярэ мяч i гаворыць :

— Я знаю пяць дзевак :

Я знаю пяць хлопцау ( называе iмены).

Я знаю пяць гарадоу (назваць).

Я знаю пяць рэк ( назваць).

Я знаю пяць красак ( назваць).

Потым па чатыры, па тры, па два, па адным. Калi мяч упадзе, гульню пачынае другi удзельнiк. Пераможа той, хто давядзе гульню да канца.

Два хлопчыкi садзяцца на зямлю и упiраюцца ступнямi адзiн у аднаго. Астатнiя хлопчыкi павiнны пераступаць праз iх ногi. Усiх пытаюць :

Калi усе пяройдуць у лыкi, тады пачынаюць пераскокваць праз ногi назад, iдучы «з лык». Хлопчыкi, што сядзяць не мяняючы позы, павiнны iх лавiць. Чым вышэй i спрытней хлопчык скокне, тым цяжэй яго злавiць. Злоулены садзiцца на месца таго, хто злавiу, i сам пачынае лавiць iншых.

У казу гуляюць галоуным чынам у полi, у час пасьбы коней – «каля коней». Перш за усе выбiраюць пастуха. Робiцца гэта так : дзецi шырока расстауляюць ногi i, схiлiушыся, кiдаюць шапкi назад. Чыя шапка упадзе блiжэй, той i павiнен пасвiць коз. Тады убiваецца у зямлю слупок, прывязваецца да яго аброць з повадам i даецца пастуху канец повада у рукi. На такой адлегласцi павiнен пастух знаходзiцца ад слупка. Удзельнiкi складваюць ля слупка свае шапкi, якiя называюцца козамi.

Пастух бярэ у рукi дубец або пугу i пасе коз, гэта значыць стараецца не дапусцiць, каб нехта падбег да слупка i ухапiу сваю шапку. Калi ж удасца ухапiць тры казы (шапкi), пастуха гоняць сквозь строй. Усе удзельнiкi зноу шырока расстауляюць ногi, а пастух павiнен на кукiшках бегчы памiж iмi. Пры гэтым яго б*юць шапкамi.

Выбiраюцца з усей грамады дзяцей дзяучынка маткай птушанят i хлопчык арлом – хапаць птушанят. Дзецi становяцца за маткай у рад i трымаюць адзiн аднаго рукамi за плечы, а арол становiцца убаку. Цяпер матка бярэ кiй у рукi i, размахваючы iм, крычыць : «Акыш, арол!» Акыш, арол!» арол хапае апошняе птушаня, тузае туды – сюды i адрывае, затым адрывае таким жа спосабам другое, трецяе, пакуль не застанецца адна матка. Тады матка хаваецца сярод дзяцей i адтуль крычыць: «Арол, арол, на куку! Арол, арол, на куку!» Дзецi у гэты час хутка становяцца вакол матки парамi, счэплiваюць мiж сабой рукi накрыж, замыкаюць подступы да матки. Арол, налягаючы грудзьмi i рукамi, iрве гэтыя замкi, i, як парве iх, гульня канчаецца.

Аднаму удзельнiку гульнi завязваюць хустачкай вочы, хуценька кружаць яго, потым нехта легенька б*е яго па плячах. Жмурка павiнен адгадаць, хто яго выцяу. Калi адгадае, яны мяняюцца ролямi

Дзецi выбiраюць каго-небудзь вартаунiком палачкi. Вартаунiк бярэ дошчачку ( палена або кавалачак дрэва), кладзе яе на панадворку i, узяушы у руку палачку, крычыць : «Хавайцеся!» Сам вартаунiк закрывае вочы хусткай або шапкай, каб не бачыць, куды хто хаваецца. Калi усе схаваюцца, вартаунiк кладзе палачку на дошку, ходзiць, прагаворваючы :

Палачка – баровачка прыйшла,

Нiкога дома не знайшла.

Каго першага знойдзе,

Той да палачкi пойдзе.

Пасля iдзе шукаць. Як зауважыць каго – небудзь, падбягае да палачкi i б*е ею па дошцы, называючы iмя знойдзенага. Той становiцца каля палачкi збоку i лiчыцца «прыбiтым». Калi вартаунiк «прыб*е» такiм спосабам усiх iгракоу, тады першы «прыбiты» становiцца на месца вартаунiка. Але калi каму – небудзь удасца украсцi палачку, гэта значыць дабегчы да яе раней вартаунiка i стукнуць ею па дошцы, сказаушы : «Палачка украдзена!», тады усе iгракi iдуць хавацца, а вартаунiк зноу пачынае гульню.

З грамады iгракоу выбiраюць аднаго лауцом. Усе астатнiя становяцца адзiн каля аднаго даволi шчыльна. Вакол гэтай групкi лавец абводзiць на зямли круг. стаушы спiною да круга, ен крычыць : «Блiн гарыць!» Усе выбягаюць з круга i стараюцца забегчы зноу у круг, каб не папасцiся лауцу. Каго лавец зловiць, той выходзiць з круга, а лавец iдзе у круг.

Аднаму з дзяцей завязваюць вочы. Гэта сляпец. Усе бегаюць вакол сляпца, а ен стараецца каго – небудзь злавiць. Калi сляпец iдзе на сцяну, стол або iншы прадмет, яму крычаць:

Калi сляпец зловiць каго – небудзь, той становiцца на яго месца. I гульня працягваецца.

Гуляюць звачайна дзецi на двары. Чым болей дзяцей прымае удзел у гульнi, тым весялей яна праходзiць. З лiку удзельнiкау выбiраюць бараду. Гэты iгрок павiнен лавiць усiх. Прызначаюць пэунае месца, дзе барада не ловiць. Гэта дом. Дзецi з крыкам разбягаюцца, а барада ловiць. Каго зловiць, той памагае барадзе лавiць нязлоуленных.

Калi ж гуляць даводзiцца у хаце, дзе мала месца, тады барадзе завязваюць хусткай рукi назад. Барада стараецца схапiць каго – небудзь завязаннымi рукамi.

У час гульнi iншы раз барадой становiцца той, каго ранейшы барада першым ударыць.

У гэтай гульнi дзецям трэба увесь час звяртаць увагу, хто у кожны момант барада, бо ролi мяняюцца хутка. Гэта робiць гульню цiкавейшай. Дзецi бегаюць бесперастанку.

Збiраюцца дзецi, становяцца пара за парай i спяваюць якую – небудзь песню. Той, каму не хапiла пары, iдзе пад мост, гэта значыць пад выцягнутыя рукi дзяцей, i разбiвае якую – небудзь пару, iдзе праз увесь мост i становiцца ззаду. А той, хто застауся без пары, у сваю чаргу iдзе праз мост i вядзе за сабой каго – небудзь.

Пiкер – гэта кiй, убiты у зямлю, пры якiм стаiць адзiн з удзельнiкау гульнi са сваiм кiем. Усе дзецi таксама з кiямi стаяць воддаль. Па камандзе вартаунiка пiкера яны кiдаюць свае палкi у пiкер, каб збiць яго. Той, хто стаiць пры пiкеры, павiнен подняць яго i зноу убiць у зямлю, а сваiм кiем даткнуцца да аднаго з атакуючых. Калi гэта яму удаецца, той яго змяняе. Пiкершчык iмкнецца паставiць пiкер, усе удзельникi атакуюць яго i стараюцца зноу павалiць пiкер. Пiкершчык абараняе пiкер, датыкаючыся сваiм кiем да дзяцей. Але важна, каб ен даткнууся у час, калi пiкер убiты у зямлю.

Гуляюць двое. Яны бяруць па палцы i цурку, г. зн. кароткую, 18-26 см даужынi палачку, i перабiваюцца : хто болей падкiне сваей палкай цурку, не дапусцiць, каб яна упала на зямлю, той застаецца у горадзе, а другi iдзе у поле.

Хто застаецца у горадзе, абводзiць палкай вакол сябе круг, становiцца у центр яго i б*е палкай у цурку так, каб яна заляцела як мага далей. Той, што у полi, паднiмае цурку i, зрабiушы на тры крокi «прыступ» да горада, кiдае туды цурку, каб яна аказалася у крузе. Калi гэта яму удаецца, ен уваходзiць у горад, а гарадскi iдзе у поле; калi не, абодва застаюцца на месцах i цурку зноу б*юць у поле. Калi кiнутая з поля цурка ляжа на рысу акружнасцi, тады гарадскi б*е яе палкай па адным канцы, каб яна падкiнулася уверх. Як толькi цурка апынецца унутры круга, у горад уступае палявы. У другiм выпадку ен зноу iдзе у поле.

Гуляюць двое, абодва з палкамi, якiя называюцца лаптою. Акрамя таго, робяць яшчэ кароценькую палачку ( 15-17 см). Гэта палачка завецца чыжыкам. Затым на зямлi чэрцяць круг або квадрат i адзiн з iгракоу, каму прыйдзецца верх на палцы, становiцца з чыжыкам у круг, а другi iдзе у поле. У крузе чыжык кладзецца на зямлю; iгрок б*е лаптой па канцу яго, i чыжык падскоквае уверх. У гэты час iгрок павiнен ударыць яго так, каб ен паляцеу далека у поле. Калi iгрок прымусiць чыжык падскочыць тры разы i не здолее загнаць яго у поле, ен прайграу i сам iдзе з круга у поле, а на яго месца становiцца палявы. Калi ж ен выганiць чыжыка у поле, палявы павiнен пераняць яго на ляту сваей лаптой. Тады ен iдзе у круг. Калi гэта яму не удасца i чыжык упадзе на зямлю, ен паднимае яго з зямлi i кiдае у круг. калi пападзе, сам iдзе у круг i выбiвае чыжыка у поле.

Дагаворваюцца звычайна на 50 ударау. Хто першы зробiць столькi ударау, мае права прымусiць прайграушага праскакаць на адной назе адлегласць ад поля да мяжы столькi разоу, колькi не зроблена iм ударау.

Усе играки чэрцяць круги и бяруць лапатки ( ракетки). Адзин без круга. Ен кидае мяч, а другая адбиваюць лапатачками. Яны стараюцца пры гэтым не выйсци з свайго круга, бо игрок без круга имкнецца заняць пусты круг. хто застауся без круга, кидае мяч, и гульня працягваецца.

Усе дзеци становяцца у адзин рад, а насупраць стаиць выбраны личэннем кот. Усе скачуць и крычаць :

Не баимся мы ката!

Кот робиць выгляд, што не звяртае на их уваги. Кали дзеци надта разыдуцца, кот скокне. Усе замираюць. Хто зварухнецца або засмяецца, пераходзиць да ката.

Для проведения игры шесть пар лаптей ставят по кругу. Семь участников игры располагаются вокруг лаптей. После произнесенных ведущим слов :

Ты, михасик, не зевай, не зевай!

Лапоточки обувай, обувай!-

Звучит буларусская народная мелодия. Все подскоками или шагом белорусской польки движутся по кругу.

С окончанием музыки все останавливаются и каждый старается быстрее обуть лапти. Ребенок, оставшийся без лаптей, выбывает из игры. Убирается одна пара лаптей, и игра продолжается до тех пор, пока останется один игрок. Он и считается победителем.

Правила игры : игроки обувают лапти только по окончании музыки. Двигаться по кругу, составленному из лаптей, надо с его наружной стороны.

Ведущий ( или игрок) в разных местах прячет игрушки, сопровождая действия словами:

Прела – горела, за море летала,

А как прилетела,

Так где-то и села,

Кто первый найдет,

Тот себе возьмет

После этих слов все разбегаются по площадке, ищут спрятанные предметы. Кто больше найдет, тот и выиграл.

Правила игры : начинать искать предметы можно только после произнесенных слов. Во время раскладывания игрушек все должны стоять с закрытыми глазами и не подсматривать. Прятать игрушки необходимо быстро.

Тема: Белорусские игры

Опции темы

Отображение

• Линейный вид
• Комбинированный вид
• Древовидный вид

У хаце ці на дварэ дзеці становяцца адзін за адным у рад. Хто стане наперадзе, той лічыцца правадыром. Ён бярэ ў адну руку кій, а ў другую – скручаны шалік ці жгут з хустачак. Кожны гулец у радзе трымаецца абе-дзюма рукамі за вопратку папярэдняга гульца. Рад дробнымым крокам пасоўваецца наперад і спявае:
Вышы, ніжы, Курнаціца,
Набок шапка – вушаніца.
Пасля гэтых слоў правадыр крычыць: “Шапку набок! – і паварочвае сваю шапку набок. На гэты загад хлопцы, гледзячы на правадыра, паварочваюць свае шапкі набок, а дзяўчаты хусткі. Да таго, хто не паслухаў яго, правадыр падыходзіць і б’е жгутом па плячах. Выконваць загад усе дзеці павінны разам так дакладна, як правадыр сам паказвае. Пасля гэтага, па знаку правадыра, рад пасоўваецца далей наперад з той жа самай прыпеўкай, у канцы якой пра-вадыр ізноў крычыць: “Кулак угару”, “Рукі ў бок”,”На бок легчы”,”Язык вы-сунуць” і г.д.
Каб лепш бачыць, як выконваецца яго загад, правадыр часам паварочвае ўвесь рад у паўкола.

Усе дзеці ходзяць па кругу. Выбіраецца слепа бабулечка. Ёй завязваюць вочы. Бабулечка ходзіць у сярэдзіне круга. Усе спаваюць:
Наша слепа бабулечка
Па вошчупу ходзіць,
Шукае каго-небудзь,
Хто яе асвыбодзіць,
Бабулечка, хадзі бліжэй,
Усе цябе просяць,
Даткні каго, угадай, хто ён,
А мы асвабодзім.
Бабулечка падыходзіць да каго-небудзь, датыкаецца, спрабуе адгадаць, хто гэта. Калі адгадае, тое дзіця становіцца слепай бабулечкай.

У МЯДЗВЕДЗЯ НА БАРУ

З удзельнікаў гульні выбіраюць або прызначаюць аднаго мядзведем. Мядзведь ходзіць па сваім лесе, шукае, хто яму робіць шкоду. Дзеці прыходзяць у лес, за ягадамі, грыбамі. Яны ходзяць і разам спяваюць песню:
У мядзведзя на бару
Грыбы, ягады бяру.
А мядзведзь на нас глядзіць
І вурчыць.
Дзеці могуць некалькі разоў праспяваць сваю песню. Мядзведзь зручны момант, каб кінуцца на іх. Ён бяжыць за дзецьмі, стараецца каго-небудзь злавіць. Хто будзе злоўлен першы, той становіцца мядзведзям. Так працяг-ваецца, пакуль дзецмя не надакучыць бегаць.

Дзяўчанкі становяцца ў кола, трымаючася за рукі, адна з дзяўчынак выходзіць у сярэдзіну кола, пахаджвае і спявае:
Шэсць дзён малаціла,
Шастак зарабіла,
Сама сабе дзівавала,
Што так мала зарабляла.
Прапеўшы гэта, яна, а за ёй і ўсе дзяучынкі пяюць песню спачатку: дзяўчынка, што хадзіла пасярэдзіне,як найхутчвэй пачынае перакрчувацца цераз руку з тымі, хто стаіць у коле. Калі яна перакруціцца з усімі, на яе месца ідзе другая дзяўчанка і зноў пяе:
Шэсць дзён малаціла,
Шастак зарабіла.
Сама сабе дзівавала,
Што так мала зарабляла.

Задача: развіваць тэмбравы слых, вызываць добрыя пачуцці.
Апісанне гульні: Дарослы расказвае:
Ёсць у нас дзяўчынка Маша,
І ёсць у нас хлопчык Саша,
Яны хочцуь пагуляць,
Хто пакліча – адгадаць.
Дзяучынка або хлопчыку завязваюць вочы хустачкай. Дзеці, трымаючыся за рукі, ідуць па крузе і спяваюць:
Маша, Маша, ты патеха наша,
Адгадай, хто пяе, імя тваё назаве.
Хто-небзь адзін з дзяцей прспявае: “Маша”. Маша, якая стаіць у сярэдзіне круга, павінна адгадаць, хто спяваў. Хто адгадвае, той становіцца Машай. Калі гэта хлопчык, то дзеці спяваюць “Саша”.

Задача: выклікаць радасць, развіваць спрыт, удасканальваць навыкі хуткага бега.
Апісанне гульні: Дарослы весела кліча:
Ідзі,ізді, дожджыку, звару табе боршчыку,
Пастаўлю пад елкаю, накрыю талеркаю,
Сама пакаштую, цябе пачастую.
Выбіраюць дожджык. Ён стаіць, а дзеці скачуць вакло яго і дражняць: Буль-буль-буль, буль-буль-буль,
Не баімся кропляў куль,
Будзе часты дождж ісці,
Будзем мы хутчэй расці.
Дзеці ўцякаюць, а дожджык бегае за імі і дакранаецца цэлафанавымі стужачкамі, якія трэмае ў руках, да тых, каго дагоніць. Дзіця, да якога дождык дакрануўся, выбывае з гульні. Дожджык павінен дагнаць усіх удзельнікаў гульні.

Задача: выклікаць радасць, выхоўваць добрыя сяброўскія ўзаемаадносіны.
Апісанне гульні: Дарослы загадвае загадку:
Шустранькі, маленькі, сам у шэрай світцы,
Шукае канапелькі, каб трошкі пажывіцца.
Потым, паказваючы на каго-небудзь з дзяцей, кажа: Верабей, верабей, вылятай у круг хутчэй.
Той, на каго паказаў дарослы, “вылятае” ў сярэдзіну круга. Дзеці ідуць по крузе і спяваюць:
Паскакаў верабей ды по сметнічку,
А сабраў верабей ўсю сямеечку:
“Мала нам, мала нас на булачку хлеба,
А пазваць, а пазваць каго яшчэ трэба?”
На першыя два радкі песні верабей скача ў крузе, узмахвае крыл-цамі. На два астатнія – стаіць на месцы, ківае галавой, быццам дзяў-бе. Пасля заканчэння спеваў верабей кліча каго-небудзь з дзяцей, каб падсілкавацца хлебам.

Задача: развіваць увагу, асцярлжнасць, вытрымку..
Апісанне гульні: Дарослы загадвае загадку:
Маленькі шарык пад лаўкай шарыць,
Збірае крошкі, баіцца кошкі.
Ката выбіраюць по лічылцы:
Раз, два, тры, чатыры,
Ката грамаце вучылі,
Не чытаць, не пісаць,
А за мышкамі скакаць.
Кот становіцца на невялікай адлегласці ад дзяцей, заплючвае вочы, нібыта спіць. Мышы скачуць і дражняць ката:
Тра-та-та, тра-та-та, не баімся мы ката.
Дражнілка паўтараецца да тога часу, пакуль кот, які спачатку драмаў, пачне падкрадацца. Як толькі кот скокне, мышы заміраюць на месцы. Кот пахаджвае і выглядае. Калі хто зварухнецца, цягне да сабе. Гульня працягваецца, пакуль кот не пераловіць ўсіх мышей.

Задача: удасканальваць навыкі хуткага бегу, спрыт, выхоўваць пачуццё калектывізму, смеласць.
Апісанне гульні: Выбіраюць ваўка і гусей (4-5 чалавек), воўк знаходзіцца ў сярэдзіне круга, гусі – за кругам. Дзеці або дарослы крычаць: “Гусі-гусі! Вам пара ў чыста поле са двара!”
Дзеці ідуць карагодам, трымаюцца за рукі і спяваюць:
Дзе былі вы, гусі? На сінім на моры.
Каго там вы бачылі? Шэрага воўка.
Ах, ты, шэры ваучок,
Бяры ты гусенка замест парасёнка.
Гусі адказваюць пасля кожнага з сямі радкоў тэксту ўвесь час аднолькава.
Потым гусі ўцякаюць, а воўк іх ловіць. Дзеці дапамагаюць гусям, якія маюць права схавацца ў сярэдзіне круга, калі стомяцца. Воўк гэтага права не мае.

ЗАДАЧА: развіваць спрыт, хуткасць рэакціі, выхоўваць узаемавыручку, каллектавізм.
АПІСАННЕ ГУЛЬНІ: Па лічылцы выбіраецца Мароз. Дзеці ідуць карагодам і спяваюць: Дзед мароз, Дзед Марз! У цябе чырвоны нос,
Разам з намі пагуляй, не марозь, а даганяй!
Дзеці разбягаюцца ў розныя бакі. Мароз бяжыць за імі і стараецца дакрануцца да каго-небудзь рукой. Той, да кого дакрануўся Мароз, лічыцца замарожаным. Ён павінен спыніцца і развесці рукі ў бакі. Іншыя ўдзельнікі гульні могуць яго размарозіць, пляснуўшы рукой па плячы. Гульня право-дзіцца пэўны час. Праз кожныя 3-5 хвілін выбіраецца новы Мароз. Перамагае Мароз, які здолее замарозіць большую колькасць удзельнікаў гульні.

У КАРАГОДЗЕ МЫ БЫЛІ

ЗАДАЧА: развіваць творчыя здольнасці дзяцей ў імправізаціі танцавальных рухаў, выхоўваць добрыя сяброўскія адносіны.
АПІСАННЕ ГУЛЬНІ: Дзеці становяцца ў круг і бяруцца за рукі. Адна пара ходзіць у сярэдзіне круга і прытанцоўвае, астатнія ходзяць вакол іх і спява-юць: У карагодзе мы былі, ай, люлі, ай, люлі,
Каго там ты бачылі? Ай, люлі, бачылі.
Мы бачылі парачку. Ай, люлі, парачку.
Ты, парачка, патанцуй. Ай, люлі, патанцуй.
Дзеці спыняюцца і, пляскаючы ў далоні, працягваюць напяваць мелодыю на склад “ля”, а пара танцуе, выконваючы любыя рухі по жаданню. Станца-ваўшы, выходзіць з круга. Яе месца займае другая пара. Дзеці назіраюць за імі, а ў канцы гульні робяць вывад, якая пара танцавала прыгажэй за ўсіх.

Збіраецца група дзяцей, яны выбіраюць аднаго, які будзе ўсіх шукаць. Рэшта хаваюцца хто куда. Калі ўсе схаваюцца, шукальнік на ўмоўленым месцы стукае палачкай і спявае:
Палачка – шукалачка,
Я йду шукаць,
Каго я першага знайду,
Таго за палачкац пашлю!
Каго першага знаходзіць, той, пасля таго, як усе знойдзены, становіцца на месца шукальнічка.

Источники:

http://www.maam.ru/detskijsad/beloruskie-narodnye-igry.html
http://kryshtalinka.by/belorusskie-narodnye-podvizhnye-igry/
http://forum.in-ku.com/showthread.php?t=134852